Kh�ng c?n h?c

1. Kh�ng c?n h?c n?a

M?t l�o nh� gi�u d� d?t l?i h� ti?n. Con d� l?n m� kh�ng cho di h?c, s? t?n ti?n. M?t �ng kh�ch th?y v?y, h?i:

- Sao kh�ng cho th?ng nh? di h?c tru?ng?

- Cho ch�u d?n tru?ng, s? h?c tr� l?n b?t n?t.

- Th� ru?c th?y v? nh� cho ch�u h?c v?y!

- N� chua c� tr�, bi?t n� c� h?c du?c hay kh�ng?

- C� kh� g�, th?y s? t�y theo s?c n� m� d?y. Nay d?y ch? nh?t l� m?t, m?t g?ch, qua ng�y mai, d?y n� ch? nh? l� hai, hai g?ch, qua b?a m?t, d?y n� ch? tam l� ba, ba g?ch, l?n l?n nhu v?y th� ch�u ph?i bi?t ch?.

Kh�ch ra v?, th?ng con m?i b?o cha:

- Th�i, cha d?ng ru?c th?y v? t?n k�m. M?y ch? ?y con kh�ng h?c cung bi?t r?i... Con nghe qua l� d� thu?c!

Ngu?i cha b?o n� vi?t ch? nh?t, ch? nh?, ch? tam, n� vi?t du?c c?, �ng ta khen con s�ng d?, kh�ng m?i th?y v? n?a. M?t h�m, ngu?i cha b?o n� vi?t ch? v?n. N� th?ng th?ng ng?i vi?t, vi?t m�i d?n chi?u t?i cung chua xong. Ngu?i cha m?ng:

- Vi?t g� m� l�u th??

N� thua.

- Ch?a v?n d�i l?m b? ?! Con vi?t hon n?a ng�y m� du?c n?a ch? th�i!




2. N�i ch?

Anh n? nghe l?m ngu?i ta, l�c ng?i an, thu?ng hay n�i d?n hai ch? t?u, s?c. Anh bi?t t?u l� ru?u, c�n s?c th� do�n l� com, ch? c�n g� kh�c n?a! M?t h�m, c� ngu?i m?i an c?. u?ng ru?u ng� ng� say, anh ta b?o b?n:

- Th�i b�y gi? th� �ng cho s?c ra d�y th�i!

Anh b?n tu?ng anh d�i xu?ng x�m c� d?u, b�n n�i:

- C? u?ng ru?u d�. Mu?n c� s?c th� s? c� s?c th�i!

Anh ta c�ng du?c th?, kh? kh�:

- Bao gi? t�i cung th?. C� t?u th� ph?i c� s?c m?i du?c. Kh�ng c� s?c, c? c?n c�o trong b?ng, kh�ng ch?u n?i.

�?i m?t l�t, kh�ng th?y bung com ra, anh ta gi?c:

- Th�i �ng b?n cho s?c ra di th�i! C�n ch? g� n?a!

V?a l�c ?y, v? b?n ? trong nh� bung li?n com di ra. Anh ta tr�ng th?y, m?t tay v? d�i, m?t tay ch? li?n com, b?o:

- C� th? ch?! S?c d�y r?i!

Anh b?n tu?ng anh kia gh?o v? m�nh, n?i gi?n, v?a d�nh v?a m?ng:

- � th?ng n�y l�o th?t! M�y mu?n chim v? �ng h??





3. Mua k�nh

Anh n? d?t d?c c�n mai, th?y c�c c? gi� mang k�nh xem s�ch, cung b?t chu?c ra ch? h?i mua m?t d�i. V�o hi?u, b?o ch? dem k�nh ra ch?n. Anh ta deo v�o, mu?n m?t cu?n s�ch, gi? ra xem. Xem xong, b?o ch? hi?u cho ch?n d�i kh�c. Ch? hi?u ch�u kh�ch. Nhung d�i n�o, anh ta cung kh�ng ung �, d�i n�o cung ch� x?u. Ch? hi?u l?y l�m l?, khi li?c nh�n th?y anh ta c?m cu?n s�ch ngu?c, �ng ta sinh nghi li?n h?i:

- Sao d�i n�o anh cung ch� c??

Anh ta d�p:

- K�nh t?t th� t�i d� d?c du?c ch? r?i!

Ch? hi?u n�i:

- Hay l� anh kh�ng bi?t ch??

Anh ta d�p:

-Bi?t ch? th� t�i d� kh�ng c?n mua k�nh!




4. C�y b?t bi?n d�ng

C� m?t th?y d? d?y h?c tr� s�ch Tam T? Kinh, d?n c�u "Ph�m hu?n m�ng.." (nghia l�: Ph�m vi?c d?y h?c...) th?y kh�ng r� nghia, c? gi?ng li?u:

- Ph�m l� �ng Ph�m, Hu?n l� �ng Hu?n, M�ng l� �ng M�ng.

Tr? c? th? m� g�o.

�?n b�i kh�c c� ch? b�i l� c�i ch�n, th?y cung b�, th?y c� b? m?c d?ng b�n c?nh ch?a b?t, do�n l� m?t lo�i c�y, b�n gi?ng:

- B?t l� c�y b?t.

H?c tr� c� d?a h?i:

- Thua th?y, c�y b?t n� nhu th? n�o ??

Th?y tr? l?i b?a:

- C�y b?t m?c ? ngo�i bi?n d�ng ch�ng b�y bi?t th? n�o du?c m� h?i!

? c?nh tru?ng c� ngu?i d�n b� bi?t ch?, nghe th?y d?y l�o, m?i h�t ru con r?ng:

Ai tr?ng c�y b?t b? d�ng?
Hay l� �ng Hu?n, �ng M�ng, �ng Ph�m!





5. Th�ng th�i r?m

Hai �ng n? ng?i n�i chuy?n thi�n van. �ng b?o tr?i c�ch ta m?y ch?c v?n d?m, �ng b?o tr?i xa m?t v?n d?m l� c�ng, kh�ng bi?t ai d�ng ai sai. M?t �ng kh�c nghe n�i, xen v�o:

- Hai �ng n�i sai c?, l�m g� m� xa d?n nhu v?y? T? d�y l�n d?n d?y ch? ch?ng ba b?n tram d?m th�i, di mau th� ba ng�y, di ch?m th� b?n ng�y l� d?n noi. V?a di v?a v? d? b?y ng�y.

Hai �ng kia h?i v?n l?i:

- B?ng v�o d�u m� �ng d�m n�i ch?c nhu v?y?

�ng n�y ung dung d�p:

- C? theo l? thu?ng th� ng�y 23 th�ng ch?p dua �ng T�o v? tr?i, 30 T?t l?i m?i �ng T�o xu?ng. Hai �ng t�nh xem, c� ph?i nhu th? kh�ng n�o?




6. Ch? nghia

M?y th?y ng?i n�i chuy?n v?i nhau v? ch? nghia, van chuong. C� th?y k? chuy?n �ng Tr?ng Hi?n d?i Tr?n m?i l�n t�m tu?i m� d� d?i d�p du?c v?i s? T�u. S? T�u th? t�i ngu?i nu?c ta, d?c b�i tho:

Lu?ng nh?t b�nh d?u nh?t,
T? son, di�n d?o son.
Lu?ng vuong tranh nh?t qu?c,
T? kh?u tung ho�nh gian.

(Nghia l�: Hai ch? nh?t ngu?c xu�i d?u l� ch? nh?t. B?n ch? son ngu?c xu�i cung l� ch? son. Hai �ng vua tranh nhau m?t nu?c. B?n ch? kh?u tung ho�nh ? gi?a.)

Kh�ng ai do�n ra ch? g�. Th? m� �ng Tr?ng Hi?n tr? l?i du?c d?y. �� l� ch? �i?n l� ru?ng. S? T�u ph?c l?m.

M?t anh ng?i nghe l?m n�i l?i:

- C�c th?y hay ch?, t�i xin d? c�c th?y... "Hai c?c hai b�n, khuy?n tr�n h?a du?i," l� nghia g�?

C�c th?y b�, nh�n nhau. Anh kia n�i:

- Thua l� ch? "ch� thui"!





7. Ch? l?

C� m?t �ng th?y d? d?t nhung hay n�i ch?. Ai d?n choi ng?i n�i chuy?n l� �ng t�m c�ch n�i cho du?c v�i c�u ch? nho, tu�n ra h�ng tr�ng nh? chi, h?, gi?, d� ra v? ta d�y h?c th�ng, l?m ch?. B� v? ? trong nh� nghe, s?t ru?t. M?t h�m, ng?i an com, b� b?o kh? ch?ng:

- �ng ?! �ng c� m?t d�m ch? th� d? l�m lung l�m v?n, ch? g?p ai �ng cung vung v�i ra nhu th? th� c�n g� n?a m� l�m an?

�ng ta g?t:

- B� bi?t g� m� n�i! Ch? c?a th�nh hi?n, c� ph?i nhu ti?n b?c d�u, c? ti�u l� h?t! V?i l?i, d� l� m?y ch? l?, c�n v?n c?a t�i th� t�i c?t trong b?ng d�y n�y. T�i ch? ti�u nh?ng ch? l? d?y th�i.





8. Ch?t nh?m

M?t th?y d? ng?i d?y h?c ? nh� n?. V? ch? nh� ?m ch?t. Ch? nh� nh? th?y l�m m?t b�i van t?. Th?y nghi m�i kh�ng ra. Nh? d?n b�i van t? b? m�nh ch?t nam ngo�i, th?y b�n sao l?i, dua cho ch? nh�. L�c d?c, m?i ngu?i d?u cu?i ?m l�n. Ch? nh� tr�ch:

- Sao th?y l?i c� th? nh?m nhu th? du?c?

Th?y tr?ng m?t, n�i:

- Van t? ngu?i ch?t h?n hoi! Nh?m th? qu�i n�o du?c. H?a chang ngu?i nh� �ng ch?t nh?m th� c�!





9. Van hay

M?t van nh�n dang ng?i c?m c?i vi?t b�i. B� v? d?n b�n c?nh, n�i:

- �ng l?y gi?y kh? to m� vi?t c� hon kh�ng?

Van nh�n l?y l�m d?c ch�, cho l� v? khen t�i van chuong c?a m�nh, � t? d?i d�o, gi?y kh? nh? kh�ng d? ch�p. Nhung cung h?i l?i:

- M�nh n�i v?y l� th? n�o?

B� v? thong th? n�i:

- �ng ch?ng t�nh to�n g� c?! Gi?y kh? to, b? di c�n g�i h�ng ch? gi?y kh? nh? th� l�m g� du?c?





10. Th?y lang d?t

C� th?y lang n? c? d?ng ai h?i b?nh g� l� y nhu gi? s�ch tra. �� th? l?i d?t. M?t l?n c� con b?nh dau b?ng n?ng, ngu?i nh� n?a d�m ch?y d?n t�m th?y, nh? th?y c?u. Th?y th?p d�n, l?y s�ch ra tra, r?i b?o: "�i mua m?y l?ng nh�n s�m v? s?c l?y nu?c m� u?ng." Con b?nh dau b?ng u?ng nh�n s�m v�o, c�ng dau, d?n s�ng th� ch?t. Ngu?i nh� d�m don ki?n. Th?y ph?i l�n c?a c�ng. Quan h?i:

- Th?y b?c thu?c th? n�o l?i d? ngu?i ta ch?t nhu th??

Th?y tr? l?i, v? ch?c ch?n:

- B?m, t�i b? thu?c c� s�ch, ch? d�u ph?i b?c b?y d�u ?! S�ch d?y th? n�o, t�i c? l�m theo th? ?y.

Quan h?i d?n s�ch, th?y dua s�ch ra. Gi? d?n trang c� b�i thu?c nh�n s�m, cu?i trang c� ghi: Ph�c th?ng ph?c nh�n s�m (Nghia l�: �au b?ng u?ng nh�n s�m), nhung chua ch?m c�u, gi? trang b�n kia th� th?y th�m hai ch? t?c t?. (nghia l�: th� ch?t.)