C?nh gi�c v?i hi?n tu?ng tr? d?y th� s?m

N?u b� g�i 8 tu?i ho?c nh? hon d� c� ng?c, v� b� trai 9 tu?i ho?c nh? hon d� c� r�u, nghia l� b� b? d?y th� s?m.

B?nh kh�ng ch?t ngu?i ngay nhung khi?n t�m sinh l� c?a tr? ph�t tri?n kh�ng b�nh thu?ng v� l� nguy co d?n d?n nh?ng b?nh nguy hi?m kh�c.

? ch�u �u v� M?, ngu?i ta nh?n th?y trong v�ng 180 nam qua tu?i d?y th� dang gi?m di v?i t?c d? 1 - 3 th�ng trong m?i 10 nam. Nh?ng nam g?n d�y, t?i M?, tu?i d?y th� c?a ph�i n? l� 8 - 13 tu?i c�n ph�i nam l� 9 - 14 tu?i. ? ta chua c� th?ng k� v? tu?i d?y th� v� nhi?u ngu?i thu?ng can c? v�o c�u n�i c?a �ng b� xua: �N? th?p tam, nam th?p l?c� v� cho r?ng tu?i d?y th� c?a b� g�i l� 13 c�n c?a b� trai l� 16.

PGS Nguy?n H?u �?c nh?n d?nh, n?u cho r?ng �ng b� xua ghi nh?n tu?i d?y th� hoi tr? do quan s�t nh?ng bi?u hi?n d� th?t r� n�t c?a l?a tu?i n�y, c?ng v?i tu?i d?y th� tr?i qua th?i gian d�i c� gi?m, th� tu?i d?y th� c?a b� g�i ? nu?c ta ph?i t? t�m tu?i tr? l�n, b� trai ph?i t? ch�n tu?i tr? l�n.

Nhu v?y, n?u b� g�i tr? m� ? tu?i l� t�m ho?c nh? hon t�m v?i c�c d?u hi?u ph�t d?c nhu ng?c n? to, c� kinh nguy?t, n?i m?n, m?c l�ng n�ch ho?c l�ng mu nhi?u, tang chi?u cao nhanh ch�ng; b� trai ? tu?i l� ch�n hay nh? hon v?i c�c d?u hi?u mi?ng d� d?y ria m�p, tang k�ch thu?c duong v?t hay tinh ho�n, gi?ng n�i tr?m di... th� c� th? coi l� d� b? d?y th� s?m.

Can b?nh n�y tru?c d�y �t g?p, trong 100 tru?ng h?p th� h�n h?u m?i c� 4 - 5 tr? m?c ph?i, nhung hi?n ng�y c�ng ph? bi?n, th?m ch� c? tr? m?i 5 - 6 tu?i cung d� m?c. Trong d� thu?ng th?y x?y ra ? b� g�i hon b� trai.

Hi?n tu?ng d?y th� s?m l� do d�u?

Theo PGS H?u �?c, tru?c h?t, do t? th�n co th? b� c� nh?ng r?i lo?n v? m?t sinh d?c dua d?n d?y th� s?m. Th� d? nhu c� u bu?u ? v�ng du?i d?i ho?c ? tuy?n t�ng n?m ? n�o b? c� th? g�y tang ti?t estrogen s?m d? l�m d?y th�. Nguy�n nh�n t? th�n r?i lo?n c� t�nh ch?t c� bi?t v� r?t hi?m x?y ra. Ch�nh hai nguy�n nh�n c�n l?i du?i d�y l� d�ng quan t�m hon c?.

1. Do an th?t b�, heo, g�� nhi?m estrogen

D?y th� s?m d� du?c ghi nh?n ? nh?ng b� hay u?ng s?a b�, d�ng c�c s?n ph?m ch? bi?n t? s?a b�, an th?t heo, g� b? nhi?m estrogen. L�u nay trong chan nu�i c�ng nghi?p ngu?i ta v?n hay l?m d?ng nhi?u c�c ch?t g?i l� �ho�c m�n tang tru?ng� nh?m th�c c�c con v?t nu�i ph�t tri?n.

Trong c�c ho�c m�n tang tru?ng d� c� estrogen ho?c c�c ti?n ch?t c� th? chuy?n h�a th�nh estrogen. Estrogen t? b�n ngo�i m�i tru?ng dua v�o co th? ngu?i du?c g?i l� xenoestrogen. B� g�i chua d?n tu?i d?y th� nhung l?i ti?p x�c v?i xenoestrogen do ti�u th? s?n ph?m t? chan nu�i c�ng nghi?p s? c� nguy co d?y th� s?m.

Estrogen ch�nh l� m?t ho�c m�n sinh d?c n?. Co th? b� g�i chua d?y th� nhung do ti?p x�c v?i xenoestrogen xem nhu c� m?t lu?ng estrogen c� trong co th?, n� s? k�ch ho?t v�ng du?i d?i v� tuy?n y�n ? n�o ti?t ra c�c estrogen n�y hu?ng d?c (gonadotropins) d�nh th?c bu?ng tr?ng l�m vi?c v� l�m xu?t hi?n s?m nh?ng hi?n tu?ng d?c trung c?a gi?i t�nh n?.

2. Bao b� nh?a c� phtalat cao

Cho d?n nay d� c� nh?ng ch?ng c? x�c d�ng cho th?y b� g�i d?y th� s?m do nhi?m c�c �d?n ch?t phtalat�. D?n ch?t phtalat g?m nhi?u ch?t h?u co nhu monobutyl phtalat (MBP), dibutyl phtalat (DBP), benzylbutyl phtalat (BZBP), diethylhexyl phtalat (DEHP), monomethyl phtalat (MMP),� C�c d?n ch?t n�y thu?ng du?c d�ng l�m ch?t h�a d?o cho c�c bao b� nh?a nhu chai, can, t�i, bao, d?u n�m v�, b�nh s?a, trong d? choi tr? con b?ng ch?t d?o, nh?a�

Trong qu� tr�nh s? d?ng c�c s?n ph?m n�y, c�c d?n ch?t phtalat n?u b? m?t t�c d?ng n�o d� s? th�i ra (ng?m ra t? t?) v� theo du?ng ti�u h�a v�o trong co th?. T�c h?i c?a ch�ng l� l�m x�o tr?n n?i ti?t, khi?n tr? b? d?y th� s?m tru?c tu?i.

M?t c�ng tr�nh nghi�n c?u nam 2009 c?a Chou YY v� c?ng s? th?c hi?n t?i khoa y, �?i h?c qu?c gia Chen Kung (��i Loan) tr�n 30 b� g�i d?y th� s?m so v?i 33 b� g�i b�nh thu?ng cho th?y, trong nu?c ti?u b� g�i d?y th� s?m ch?a lu?ng MMP cao hon nhi?u so v?i b� g�i b�nh thu?ng, v� k?t lu?n MMP c� th? l� m?t nguy�n nh�n m�i tru?ng g�y d?y th� s?m ? b� g�i ��i Loan.

Cung v� t�c h?i c?a d?n ch?t phtalat n�n hi?n nay Ngh? vi?n ch�u �u kh�ng cho ph�p d�ng DBP v� DEHP c� trong d? choi tr? em v� c? trong m? ph?m. �?i v?i ch�ng ta, n�n d�ng c?n th?n c�c s?n ph?m nh?a d?o nhu PVC v� c� th? ch?a c�c d?n ch?t phtalat. Kh�ng n�n ch? bi?n th?c an qu� n�ng trong c�c t� ch�n, bao b� b?ng nh?a m� thay b?ng v?t d?ng b?ng s? b?i nhi?t d? qu� n�ng s? l�m c�c phtalat d? th�i ra.

Cung v? t�nh tr?ng tr? d?y th� s?m, theo PGS Nguy?n Th? Ho�n, tru?ng khoa n?i ti?t, B?nh vi?n nhi Trung uong, d?y th� s?m du?c ph�n th�nh hai lo?i: d?y th� s?m th?t v� d?y th� s?m gi?. D?y th� s?m th?t c� s? k�ch ho?t c?a n�o (do u n�o, t?n thuong n�o, teo n�o, d?ng kinh, u nang bu?ng tr?ng, u tuy?n thu?ng th?n...) r?t d? d?n d?n t? vong. D?y th� s?m gi? l� d?y th� s?m ho�c m�n sinh d?c, ? b� g�i l� u nang bu?ng tr?ng, b� trai l� tang s?n thu?ng th?n b?m sinh. Tr? d?y th� s?m do u n�o �t g?p hon nhung kh� di?u tr? hon, c�n d?y th� s?m gi? r?t thu?ng g?p v� n?u di?u tr? s?m tru?c nam tu?i c� th? ch?a kh?i.

D?y th� s?m l�m tr? lu�n c?m th?y b?t an. Tr? cao hon so v?i tr? c�ng l?a nhung khi tru?ng th�nh l?i c� th�n h�nh tuong d?i th?p l�n do th?i di?m tang v� ng?ng ph�t tri?n chi?u cao d?n s?m hon. B� g�i d?y th� s?m c�n c� nguy co m?c ung thu v�, ung thu d? con, ung thu bu?ng tr?ng... cao hon tr? b�nh thu?ng; b� trai d?y th� s?m c� th? b? v� sinh.

V� v?y khi th?y tr? c� d?u hi?u ph�t tri?n b?t thu?ng: tr? trai an kh?e, co b?p ph�t tri?n, hi?u d?ng, hay ngh?ch b? ph?n sinh d?c; tr? g�i c� n�m v� to, t? k�ch th�ch sinh l�... ph? huynh c?n cho tr? di kh�m ngay.

(Theo S�i G�n Ti?p Th?)